موزه، دریچه ای به توسعه گردشگری فرهنگی
بازار پرواز: مشهد- موزه ها بعنوان نمایشگاهی از داشته های تاریخی، فرهنگی، هویتی و ادبی هر ملت، اهمیت بسزایی در ترسیم چهره ملی و بین المللی آن ملت و معرفی هویت آبا و اجدادی آنها داشته و می توان از موزه بعنوان دریچه ای رو به چشم انداز توسعه گردشگری فرهنگی یاد كرد.
گردشگری فرهنگی را به مطالعه جاذبه های فرهنگی به قصد جمع آوری اطلاعات جدید و تجربیات به منظور برآوردن نیازهای فرهنگی اطلاق می گردد و توریست فرهنگی كسی است كه به دنبال جستار هویت، فرهنگ و تاریخ یك كشور یا منطقه در آثار تاریخی و اشیای قدیمی بر جای مانده از قرون گذشته آن ملت و مردم كنكاش می كند.
بر اساس اعلام سازمان گردشگری جهانی، معادل 37 درصد از گردشگری جهانی را گردشگری فرهنگی تشكیل می دهد كه سالانه 15 درصد هم رشد دارد.
گردشگری فرهنگی یكی از انواع متنوع گردشگری می باشد كه گروه وسیعی از گردشگران را دربرمی گیرد و به علت نقش مهمی كه در حفظ فرهنگ و تاریخ اجتماعات داراست، شایسته توجه ویژه ای است.
در قالب گردشگری فرهنگی توجه به اماكن تاریخی، یادبودها، موزه ها و نگارخانه ها فراوان و در اولویت است؛ البته باید به این نكته توجه كرد كه این گردشگری صرفا شامل مصرف محصولات فرهنگی گذشته نیست، بلكه مصرف فرهنگ معاصر یا شیوه زندگی یك اجتماع یا منطقه را هم دربرمی گیرد بنابراین، گردشگری فرهنگی هم گردشگری میراث و هم گردشگری معاصر است.
در این میان موزه ها به علت تنوع و تعددی كه در برخورداری از اشیا، آثار و اسناد تاریخی بر جای مانده از دوران های كهن، آن هم در فضایی به مراتب محدودتر نسبت به آثار و بناهای تاریخی در گستره یك منطقه دارند، بیشتر مورد توجه گردشگران و تاریخ دوستان و جویندگان فرهنگ هستند.
موزه بعنوان قویترین بخش و نشانه حامل فرهنگ گذشته در نزدیكی دو مفهوم گردشگری فرهنگی و توسعه فرهنگی قدرت نقش آفرینی بالایی دارد زیرا گردشگرانی هستند كه تاریخ را از دریچه فرهنگ مورد توجه قرار می دهند و این گروه همان گردشگران فرهنگی نام دارند.
به عقیده كارشناسان و صاحبنظران، گردشگری فرهنگی می تواند دریچه های نوینی از شناخت و توسعه پایدار را برای جوامع به همراه داشته باشد.
اگر فرهنگ را دستاورد انسان در گذر زمان و میراث هر جامعه بدانیم توسعه فرهنگی را می توان درك ریشه ها، كشف هویت و دریافت استمرار تاریخی تعریف كرد.
توسعه فرهنگی جامعه امروز را با میراث گذشته پیوند می دهد و این پیوند و وحدت باعث اعتماد به نفس، قدرت و احترام نسبت به زبان، هنر و سایر عناصر فرهنگی جامعه می گردد و حركت به سمت آینده را قدرتمندتر و پربارتر می كند.
توسعه فرهنگی به تنهایی اتفاق نمی افتد بلكه وجود ساختاری مستحكم برای معرفی و نشان دادن نشانه های گذشته با تدبیر و ظرافت در برابر نسل جوان را می طلبد.
در این بین معرفی این فرهنگ و تاریخ به گردشگران و توسعه گردشگری فرهنگی هم به خوبی محقق می گردد و از این زاویه انواع موزه ها، بناها، آثار تاریخی و كتابخانه ها می توانند نقشی اثرگذار و اجتناب ناپذیر را در توسعه فرهنگی و توسعه گردشگری فرهنگی به نمایش بگذارند.
*ظرفیت غنی ایران در گردشگری فرهنگی
معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این زمینه به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: سرزمین ایران مملو از جاذبه های تاریخی، ظرفیت های فرهنگی، آثار و اشیای تاریخی و صدها موزه بزرگ و قابل توجه است.
محمد محب خدایی بیان كرد: ایران از نظر وجود جاذبه های تاریخی جزو 10 كشور برتر دنیاست و این جایگاه نشان از ظرفیت های بالفعل و بالقوه در جذب توریست دارد.
وی با اشاره به اینكه باید برای توسعه صنعت گردشگری برنامه ریزی موثر و اجرایی صورت گیرد، اضافه كرد: افزایش بهره وری و توسعه گردشگری دو راهبرد اصلی در قالب سند گردشگری ایران است كه در دست پیگیری است.
وی خاطرنشان كرد: در حوزه تدوین راهبرد برای صنعت گردشگری هنوز با ضرورتها فاصله وجود دارد بنابراین باید دانست گردشگری صنعتی است كه مقرر است جایگزین صنعت نفت شود اما به اندازه لازم به گردشگری بها داده نمی گردد.
وی با اشاره به نامگذاری امسال به نام سال پشتیبانی از كالای ایرانی اظهار داشت: فرهنگ و آداب و رسوم ایرانی و محصولات بوجود آمده و حاصل آن كه صنایع دستی بخشی از آن است، می تواند امسال با نگاه اولویت دارتری نسبت به گذشته مورد توجه قرار گیرد.
وی تصریح كرد: می توان امسال در كنار حضور گردشگران برای بازدید از همه جاذبه های تاریخی، فرهنگی و طبیعی، صنایع دستی را بعنوان نمادی از هنر ایرانی عرضه نمود.
*خراسان خطه غنی فرهنگ ایران زمین
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی هم معتقد است: این استان با عنایت به سابقه بلند تاریخی و فرهنگی كه داراست در حوزه فرهنگ ایران زمین بسیار غنی و ثروتمند است.
ابوالفضل مكرمی فر بیان كرد: گردشگری فرهنگی در خراسان رضوی باتوجه به تعدد و تنوع موزه ها و آثار تاریخی، ظرفیتی فراوان و جاذبه هایی انكارناشدنی دارد و سالانه حداقل یك سوم گردشگران خارجی ورودی به كشور كه وارد این استان می شوند، به بازدید از موزه ها، آثار تاریخی و بناهای فرهنگی آن می پردازند.
وی با اشاره به اینكه گردشگران اروپایی علاقه و توجه فراوانی به بازدید از آثار تاریخی و موزه ها دارند، اضافه كرد: تاریخ، تمدن، هنر و صنعت اجداد و نیاكان ما كه در موزه ها، معماری آثار تاریخی و مهندسی بناهای كهن به چشم می خورد به شدت باعث شگفتی گردشگران خارجی می گردد به صورتی كه اغلب غریب به اتفاق آنان به این تحیر و شگفتی خود اشاره می كنند.
وی با اشاره به اینكه موزه ها بعنوان نماد بخشی از آیین، فرهنگ، تمدن و سنتها در یك منطقه و كشور در حقیقت آیینه تمام نمایی از هویت هستند، اضافه كرد: امروزه گردشگران و علاقه مندان به تاریخ و فرهنگ به موزه ها بعنوان مهمترین مجموعه های نمایش دهنده مستندات تاریخی و فرهنگی اقوام نگاه می كنند و وجود موزه های غنی و دارای اقلام تاریخی و فرهنگی از اهمیت بالایی برای جذب این دسته از گردشگران برخوردار می باشد.
وی ادامه داد: در حوزه گردشگری فرهنگی در حقیقت موزه ها و مجموعه های فرهنگی و تاریخی بخشهای مهمی هستند كه وجود آنها الزامی برای معرفی هرچه بهتر و مفیدتر هویت و پیشینه اجداد ما است.
*موزه ها خوراك ذهن كنجكاو گردشگران
رئیس موزه بزرگ خراسان هم با اشاره به غنای فرهنگی و تاریخی موزه ها در خراسان رضوی اظهار داشت: موزه های این خطه به لحاظ كیفی و كمی از جایگاه خوبی در كشور برخوردار می باشند و خوشبختانه میزان رضایت گردشگران و بازدیدكنندگان آنها بسیار زیاد است.
محمد ركنی در مورد تاثیر موزه ها بر افزایش ماندگاری گردشگران هم اظهار داشت: بازدید از موزه های موجود در مناطق مختلف ذهن كنجكاو توریست در مورد پاسخ به پرسش های مطرح شده در اثر بازدید از موزه های تاریخی، تخصصی را فعال می كند و همین امر وی را به سمت گردشگری هوشمندانه از آثار، بناها و اماكن گردشگری و تاریخی سوق می دهد.
وی اظهارداشت: بخشی از گردشگران به شرط فراهم بودن امكانات لازم برای دریافت اطلاعات كامل و صحیح از منطقه، زمان بیشتری را صرف می كنند و همین امر باعث افزایش ماندگاری آنان می گردد.
ركنی ادامه داد: در كشورهای كمتر توسعه یافته موزه ها بعنوان یك لزوم شناخته نمی شوند، كمبود اعتبارات لازم در این زمینه، فقدان نیروهای تخصصی در موزه ها اعم از موزه دار و راهنمای موزه و روزآمد نشدن طرح محتوایی موزه ها با عنایت به شرایط زمانی از مشكلاتی است كه در كشورهای در حال توسعه همچون ایران قابل مشاهده می باشد.
*خراسان دارنده رتبه دوم كشور در موزه داری
رئیس گروه موزه های اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی هم اظهارداشت: این استان با 73 موزه تخصصی، مردم شناسی، سایت موزه و غیره، بعد از استان تهران، رتبه دوم كشور در برخورداری از شمار موزه ها را داراست.
محمدرضا پهلوان با اشاره به اینكه موزه های استان 20 هزار شیء تاریخی مربوط به ادوار پیش از اسلام، اسلامی و معاصر را در خود جای داده، اضافه كرد: از كل موزه های استان 20 موزه زیر پوشش و تحت نظر اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار دارد.
وی اضافه كرد: 14 موزه از این تعداد را موزه های مردم شناسی تشكیل می دهد كه به علت به نمایش گذاشتن زندگی و فرهنگ كار و فعالیت در دوره های تاریخی مختلف و هم به تفكیك هر منطقه می تواند اطلاعات فراوانی را به بازدیدكنندگان عرضه نماید.
وی اضافه كرد: این موزه ها به بهترین شكل ممكن سبك زندگی و فعالیت مردم بومی را در جای جای استان نشان می دهد، این خصوصیات باعث جذابیت فراوان برای گردشگران و هم نسل جوان شده است.
وی اظهار داشت: پنج موزه تخصصی شامل آرامگاه فردوسی، آرامگاه نادری، موزه بزرگ خراسان، موزه دیرینه شناسی گناباد و موزه نجوم نیشابور كه هر كدام در جایگاه خود و با عنایت به خدمات، اطلاعات و آگاهی هایی كه به بازدیدكنندگان عرضه می دهند، دارای جذابیت فراوانی هستند.
وی بیان كرد: هم اینك سه سایت موزه شامل بندیان، شادیاخ و توس در خراسان رضوی میزبان علاقه مندان و گردشگران داخلی و خارجی هستند.
پهلوان اضافه كرد: 14 موزه هم شامل موزه فرش، اسناد، تاریخ، و غیره متعلق به آستان قدس رضوی است و بقیه موزه ها متعلق به دستگاه ها و سازمان های مختلف است.
*هر شهر، یك موزه
پهلوان ادامه داد: شعار این اداره كل در حوزه توسعه موزه ها بعنوان نماد هویت و تاریخ خطه خراسان رضوی تحت عنوان 'هر شهر، یك موزه' در دستور كار است.
رئیس گروه موزه های اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان رضوی اظهار داشت: در این راستا امسال پنج موزه جدید مردم شناسی در همین تعداد شهرستان استان راه اندازی می گردد كه با این حساب مجموعا 18 شهرستان استان دارای موزه می شوند.
وی با اشاره به اینكه شعار شورای بین المللی موزه ها (ایكوم) امسال 'مردمان نو، رویكرد نو' است كه با هدف گذاری و توجه به موزه های در هم تنیده یا همان موزه های مردم شناسی تعیین شده، اضافه كرد: این شعار با نگاه ویژه به انسان شناسی و فرهنگ، انتخاب و اعلام شده كه خوشبختانه در این زمینه در خراسان رضوی كار فراوانی شده است.
پهلوان تصریح كرد: توجه به موزه ها و توسعه آن می تواند در حفظ، ماندگاری و معرفی هویت تاریخی و فرهنگ ملت ایران به گردشگران خارجی و هم خودشناسی و اعتماد به نفس جوانان ایرانی تاثیر بی نظیری داشته باشد.
*نمایش تاریخ ایران در وسعت 18 هزار مترمربع
وی با اشاره به اینكه موزه خراسان بزرگ در زمینی به وسعت 4900 مترمربع در 13 طبقه و فضایی در مجموع به وسعت 18 هزار مترمربع بنا شده است، اضافه كرد: این موزه با چنین كیفیتی قرار بود پیش از انقلاب در محل پارك ملت مشهد راه اندازی شود اما با اهدای زمین از جانب شهرداری این مركز نمایش تاریخ و هویت ایرانی در پارك كوهسنگی مشهد برپا شد.
پهلوان بیان كرد: نقشه ساختمان موزه كه طراحی آن برگرفته از كاخ خورشید در كلات نادری است توسط دكتر محمدامین میرفندرسكی انجام شد كه در زمان پیشرفت 30 درصدی پروژه موزه، درگذشت و موفق نشد حاصل نهایی هنر و طراحی خویش را ببیند.
وی اظهار داشت: موزه بزرگ خراسان یكی از 13 موزه منطقه ای در ایران است و بزرگترین موزه كشور به حساب می آید.
وی ادامه داد: تجهیزات حفاظتی، ویترین های نگهداری، امكانات امنیتی و حفاظتی این موزه مطابق با آخرین استانداردهای روز دنیاست و در این زمینه هیچ موزه ای در كشور به پای موزه خراسان بزرگ نمی رسد.
وی اظهار داشت: وجود كارگاه و آزمایشگاه مرمت تخصصی اشیای تاریخی در این موزه با امكان قرنطینه و مرمت فوری اشیاء و آثار تاریخی یكی از خصوصیات مهم تركیب بندی و تجهیزات آن است.
7496/5132
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب