گزارش-دویچه وله،
چرایی چرخش ناگهانی موضع اردوغان در قبال ناتو
بازار پرواز چرایی چرخش ناگهانی موضع اردوغان در قبال ناتو
به گزارش بازار پرواز به نقل از ایسنا، پایگاه دویچه وله در تحلیلی درباره ی انگیزه رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه در کنار گذاشتن مخالفتش با تصویب عضویت سوئد در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) نوشت: «رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه در عرض یک روز مواضعی اتخاذ نمود که غرب را مبهوت ساخت: نخست شرطی جدید (پیشبرد عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا) را مطرح کرده و سپس رو به یک سازش غافلگیر کننده دقیقه نودی آورد.
اواخر دوشنبه، ینس استولتنبرگ، دبیر کل ائتلاف ناتو اعلام کرد، اردوغان قبول کرده پروسه تصویب عضویت سوئد در ناتو از طرف پارلمان کشورش را "در سریع ترین زمان ممکن" پیش ببرد.
پیش از آنکه موافقت آنکارا با عضویت سوئد در ناتو اعلام گردد، اردوغان در دقیقه نود پیش از ترک استانبول به مقصد ویلنیوس در کنفرانسی مطبوعاتی شرط جدیدی برای موافقتش با این عضویت سوئد بیان کرد که حیرت همگان را برانگیخت.
رییس جمهور ترکیه گفت، کشورش بیش از ۵۰ سال است که در پشت دروازه اتحادیه اروپا معطل مانده و خطاب به بروکسل اظهار داشت: "راه را برای ورود ترکیه به اتحادیه اروپا هموار کنید و سپس ما هم همانطور که راه ورود فنلاند به ناتو را هموار کردیم راه سوئد را نیز هموار خواهیم کرد.
بروکسل که از مواجهه با این حرکت متعجب شد، درخواست اردوغان را رد و تاکید کرد، پروسه های ناتو و اتحادیه اروپا از هم مجزا هستند. در یک بیانیه مشترک انتشار یافته پس از حصول توافق در ناتو اعلام شد، سوئد "فعالانه از تلاش ها برای نیرو بخشی مجدد به پروسه پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا همچون مدرنیزه سازی اتحادیه گمرکی ترکیه-اتحادیه اروپا و آزادسازی ویزا استقبال می کند."
آیا ترکیه باردیگر رو به سمت غرب کرده است؟
هر چند رسانه های طرفدار دولت در ترکیه حمایت سوئد را به عنوان پیروزی برای اردوغان ترسیم کردند کارشناسان می گویند این اتفاق دستاورد جدیدی برای آنکارا محسوب نمی شود چون سوئد مدتهاست یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا است که از عضویت ترکیه در این اتحادیه حمایت کرده است. اوزگور اونلو هیسارجیکلی، مدیر دفتر صندوق مارشال آلمان در آنکارا گفت، اعتقاد دارد که اقدام اردوغان می تواند همچنان به عنوان یک پیام مهم در نظر گرفته شود.
او بیان کرد: "من فکر می کنم اردوغان پس از انتخابات بدنبال روابط مثبت تر با آمریکا و اروپا است و می خواهد آنها نیز او را بپذیرند. به عنوان مثال به حرفهای او درباره ی هموار ساختن راه ورود ترکیه به اتحادیه اروپا نگاه کنید: او می داند که در این خصوص هیچ اتفاقی نخواهد افتاد. اما پیامی که او می خواهد بفرستد این است: من را کنار نگذارید."
یک نظریه دیگر این است که ترکیه باتوجه به درگیر شدن اقتصادی به نرخ رکوردشکن بالای تورم و افت سریع ارزش لیر ترکیه، فقط به خاطر دلیلهای اقتصادی دارد از سیاست برقراری تعادل بین گرایش به روسیه و گرایش به غرب فاصله گرفته و وزنه گرایش به غرب را سنگین تر می کند.
مدرنیزه سازی اتحادیه گمرکی ترکیه-اتحادیه اروپا می تواند مزایای اقتصادی برای آنکارا در پی داشته باشد. این مدرنیزه سازی هدفش این است که این اتحادیه محصولات کشاورزی، بخشهای خدماتی، و تدارکات دولت را علاوه بر محصولات صنعتی شامل شود. بخش تجارت ترکیه نیز بدنبال محافظت ازخودش در مقابل توافقات تجاری پیچیده اتحادیه اروپا با کشورهای ثالث است.
سفر ترکیه به اتحادیه اروپا و نقض حقوق بشر
مذاکرات درباره ی پیوستن آنکارا به اتحادیه اروپا که در سال ۲۰۰۵ در بروکسل آغاز شد نتوانسته پیشرفت ملموسی را رقم بزند. این مذاکرات خصوصاً در تبعات پس از کودتای نافرجام ژوئیه سال ۲۰۱۶ ترکیه به سبب این که تدابیر ضدتروریستی اتخاذ شده توسط آنکارا در این دوره منجر به نقض حقوق بشر شد، در بن بست قرار گرفت.
ناظران در اروپا استدلال می کنند، ترکیه در امتداد احیای چشم گیر روابطش با اتحادیه اروپا همراه با چشمداشت به عضویتش در این اتحادیه، باید اول روابطش را با شورای اروپا نرمال سازی کند. شورای اروپا مستقل از اتحادیه اروپاست اما تا کنون هیچ کشوری نبوده که بدون آنکه اول به شورای اروپا متعلق باشد، وارد این اتحادیه شود. البته ترکیه عضو شورای اروپا است اما روابطش با این شورا در سال های اخیر متزلزل بوده است. آنکارا از حکم دادگاه حقوق بشر اروپا، شناخته شده ترین نهاد وابسته به شورای اروپا، درباب "آزاد کردن فوری" عثمان کاوالا، فعال ترکیه ای که از ۲۰۱۷ زندانی است، و همین طور صلاح الدین دمیرتاش، سیاست مدار برجسته حامی کردها که از سال ۲۰۱۶ زندانی است، تبعیت نکرده است.
شورای اروپا چنانچه پیشرفتی در حوزه پرونده کاوالا نبیند از پاییز امسال مذاکره درباره ی تحریم های احتمالی مقابل ترکیه را شروع خواهدنمود. بنا براین لازم است که آنکارا فراتر از تصویب عضویت سوئد در ناتو باید کارهای خیلی بیشتر دیگری را در امتداد عضو شدن در اتحادیه اروپا انجام دهد.
آیا آنکارا جنگنده های درخواستی خودرا از واشنگتن دریافت خواهد کرد؟
ترکیه برای سفر به سمت اتحادیه اروپا در آینده نزدیک، به سمت مقصد واقع گرایانه ای حرکت نمی کند اما تصمیم آنکارا در مورد سوئد می تواند شروع تعاملات جدیدش با واشنگتن باشد.
ارتباطات دیپلماتیک اخیر ترکیه با آمریکا همین طور به حصول اتفاق نظر در ویلنیوس کمک کرده است. جو بایدن، رییس جمهور آمریکا از تصمیم همتای ترکیه ای خود در آستانه اجلاس ناتو استقبال کرد.
بایدن در اطلاعیه ای که توسط کاخ سفید انتشار یافت، اظهار داشت: "من آماده همکاری با اردوغان و ترکیه در حوزه تقویت دفاع و بازدارندگی در عرصه یورو-آتلانتیک هستم."
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا هم در اطلاعیه ای اظهار کرد، واشنگتن احتمالاً در رایزنی با کنگره روند انتقال جنگنده های اف-۱۶ به ترکیه را به پیش می برد.
همچنان تحولات اخیر به گمانه زنی ها درباب این که عقب نشینی اردوغان از مسدود کردن مسیر ورود سوئد به ناتو ترکیه را یک قدم به اجرای معامله خرید اف-۱۶ نزدیک کرده، دامن زده است. با اینحال آنکارا و واشنگتن هر دو استدلال می کنند، هیچ ارتباطی بین این دو موضوع وجود ندارد.
آنکارا بارها درخواستش برای خرید ۴۰ جنگنده جدید اف-۱۶ ساخت لاکهید مارتین و ۸۰ کیت مدرنیزه سازی جنگنده های موجود خودرا نزد آمریکا تکرار کرده است. با وجود تلاشهای جو بایدن برای به دست آوردن حمایت کنگره برای این معامله چند نماینده کنگره آمریکا همچون باب منندز، رییس کمیته روابط خارجی سنا هنوز متقاعد به موافقت کردن با فروش این ادوات نشده اند. بهانه آنها این است که ترکیه سامانه های ضدهوایی روسی اس-۴۰۰ را خریده و مایه نگرانی های دیگر همچون ممانعت از عضویت سوئد در ائتلاف آتلانتیک شمالی است.
منندز پس از چراغ سبز اردوغان به عضویت سوئد در ناتو به اظهار خوش بینی محتاطانه پرداخت. این سناتور آمریکایی گفت، به رغم ملاحظاتی که دارد درحال بحث با دولت جو بایدن درباره ی مساله فروش جنگنده ها به ترکیه بوده و احتمالاً در هفته آتی درباب رفع مخالفتش با فروش این جنگنده ها تصمیم خواهد گرفت.
منندز اشاره کرد: اگر دولت بایدن توان یافتن راهی برای تضمین توافق تجاوزات ترکیه مقابل همسایگانش را داشته باشد، عالی است. البته در چند ماه گذشته این تجاوزات با وقفه همراه بوده اما باید تبدیل به یک واقعیت دائمی شود.
آسلی آیدینتاشباش، روزنامه نگار سابق اهل ترکیه در مقاله ای در واشنگتن پست استدلال کرد: "ممکن است جنگنده های اف-۱۶ فورا به ترکیه داده نشوند اما احتمالاً تضمین های قدرتمندی درباره ی تحویل دادن این جنگنده ها مطرح است.
آیدینتاشباش معتقد می باشد اگر ترکیه و غرب کارتهایشان را درست بازی کنند احتمالاً یک شروع مجدد فراگیر تر در روابط آنها رقم می خورد.
تنها زمان خواهد گفت آیا تحولات جدید در ناتو فصل جدیدی در روابط ترکیه با متحدان غربی رقم می زند یا خیر.»
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب